Sevgili anne babalar bu haftaki blog yazımızda sizlerin sıkça soruduğunuz sorulardan biri olan “Çocuğuma ders çalışma alışkanlığı nasıl kazandırabilirim ?” sorusuna cevap bulmaya çalışacağız. Şunu kabul etmeliyiz ki ders çalışmak çoğu zaman zevkli bir şey değildir. Dolayısıyla sıkıcı olan bir şeye çocukları alıştırmakta elbette kolay olmayacaktır.
Çocukların ders çalışmamaları sanıldığı kadar basit bir sorun değildir. Ders çalışmamanın çocuğa göre farklılaşan nedenleri olmakla birlikte bazı ortak nedenlerden söz edilebilir. Bu sorun sadece çocuklarımızın değil aslında öğrencilik sürecini geçirmiş tüm insanların ortak noktasıdır diyebiliriz. Hepimizce bilinen bir gerçek ki düzenli ders çalışmada, gerçek ödülümüzü çok uzun zaman sonra, üniversite sınavında ya da iyi bir meslek sahibi olduğumuzda alıyoruz. Halbuki bu ödülün en büyük tehditleri olan bilgisayar, tablet ,akıllı telefonlar, arkadaşlarla sosyal bir ortamı paylaşma gibi bir çok unsur, çocuklarımızın hemen yanı başında varlığını göstermektedir. Bir çocuğun ders çalışabilmesi için, şimdiki hazdan vazgeçip uzun vadeli sıkılmayı göze alması gerekiyor. İşte bu, çoğu zaman beynimizin tercihleri ile örtüşmeyen bir durum olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü beynimiz en kısa sürede haz veren faaliyete yönelmeyi sever. Beynin, hazzı kontrol eden alın bölgesi en geç olgunlaşan (yirmili yaşlarda) bölümüdür. Bu nedenle, çocukların severek ders çalışmayı istememelerinin temel nedenlerinden birinin de beyinlerinin tercihi olduğunu unutmamamız gerekir.
Çalışma alışkanlığı kazanma noktasında bir diğer husus ise bireyin ders çalışmayı isteme düzeyidir. Bu noktada iki tip öğrenci grubundan bahsedebiliriz. 1. Grup ders çalışma motivasyonu yüksek olan öğrencilerin oluşturduğu gruptur. Bu öğrenciler herhangi bir dış uyarana bağlı kalmaksızın çalışmalarını yürütebilmekte ve böylece çalışmayı bir alışkanlık haline daha kolay bir şekilde getirebilmektedirler. 1.gruba göre çok daha büyük bir çoğunluğu oluşturan 2. Grup ise ders çalışma noktasında yüksek motivasyona ihtiyacı olan öğrencilerin oluşturduğu gruptur. İşte bu noktada anne babalar olarak çocuğumuzun çalışma alışkanlığı kazanmasına ve bu alışkanlığı sürdürmesine destek olmak için bizlere düşen bazı görevler vardır. Her şeyden önce şunu bilmeliyiz ki isteksiz olan bir kişinin istemediği bir işi yapması, o işten yüksek düzeyde verim alması ve bunu alışkanlık haline getirmesi kolay bir şey değildir. Yazımızın başında sormuş olduğumuz “Çocuğuma çalışma alışkanlığı nasıl kazandırabilirim ? “ sorusunun cevapları aşağıda sizleri bekliyor.
Gerçek Anlamda Çalışma Alışkanlığı Ne Demektir?
Öncelikle belirtmek isteriz ki doğru ve verimli çalışma “çok çalışmak” değildir. Çalışma alışkanlığı küçük yaşlarda (anaokulu ve ilköğretim 1. – 3. sınıf düzeyinde) düzen kavramının ve özdenetim becerisinin kazanılması anlamına gelir. İlköğretim 4. – 5. sınıftan itibaren de karar verme ve verilen kararın sorumluluğununüstlenilmesi becerisidir. Daha büyük sınıflarda ise yaşam planlaması demektir. Öyleyse çalışma alışkanlığı, düzen kavramının, özdenetim ve karar verme becerisinin kazanılması, kısacası yaşamın planlanması demektir. Peki düzen kavramını nasıl oluşturabiliriz, karar verme ve verilen kararın sorumluluğunu üstlenme becerisini nasıl kazandırabiliriz?
- İyi bir model olarak,
- Aile içindeki her bireyin sorumluluklarını belirginleştirerek,
- “Bu gün ne yapacaksın” sorusunu sorarak.
ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI KAZANDIRABİLMEK İÇİN ANNE – BABALARA ÖNERİLER
İlkokul İçin Öneriler ;
- Ders çalışma süresini alışkanlık kazanıncaya kadar minimumda tutun. Örneğin başlangıçta 30 dk lık bir süre koyun ancak buna her gün mutlaka uyun. (TUTARLILIK). Zamanla (en az 2 hafta sonra) yavaş yavaş bu süreyi arttırın.
- Ders çalışma süreleri arasında mutlaka 10-15 dk lık molalar verin.
- Yukarıda yazan 2 maddeyi de göz önünde bulundurarak çocuğunuzla birlikte bir çalışma planı oluşturun ve bu rutine uymasını sağlayın.
- Çocuğunuzun otokontrolünü geliştirmesini sağlayın. Ona küçük hedefler koyarak (mesela 20 dk. yazma alıştırması yapması gibi) sorumluluk almasını sağlayın. Böylece düzeni oturdukça sizin söylemenize gerek kalmadan, kendisi sorumluluk bilinciyle ders çalışma süresini tamamlamayacaktır.
- Çocuktaki çok ufak bir ilerlemeyi bile görerek “Aferin bak biraz daha dikkat edersen olacak. Biraz daha çalışırsak başaracaksın.” gibi cümlelerle en ufak ilerlemeleri çocuğa göstererek onu heveslendirin, teşvik edin.
- Düzenli TEKRAR yapmanın kalıcı bilgi için önemli olduğunu unutmayın.
- Ağlayınca dayanın. Çocuğunuz ders çalışma sırasında zorlandığı zamanlarda direnç gösterecek, hatta zaman zaman ağlayacaktır. Kontrolünüzü kaybedip o an istediği gibi çalışma düzeninin dışına çıkarsanız bunu sürekli yapmaya başlayacaktır.
- En önemlisi SABIRLI OLUN.
Ortaokul İçin Öneriler ;
- Ders çalışma süresini alışkanlık kazanıncaya kadar minimumda tutun. Örneğin başlangıçta 30 dk lık bir süre koyun ancak buna her gün mutlaka uyun (TUTARLILIK). Zamanla (en az 2 hafta sonra) yavaş yavaş bu süreyi arttırın.
- Ders çalışma süreleri arasında mutlaka 10-15 dk lık molalar verin.
- Yukarıda yazan 2 maddeyi de göz önünde bulundurarak çocuğunuzla birlikte bir çalışma planı oluşturun ve bu rutine uymasını sağlayın.
- Çocuğun çalışma planını uygulayabilmesi için, varsa kendine ait bir odası veya uygun bir odanın bir köşesi verimli çalışma hedeflenerek düzenlenmelidir. Çocuğun çalışma alanında, onun dikkatini dağıtacak oyuncak, bilgisayar, televizyon bulunan bir ortam çalışmanın verimini düşürebilir, onun motivasyonunu da olumsuz olarak etkileyebilir. O yüzden, görüş alanında ilgisini dağıtacak eşyaların bulunmamasında fayda vardır.
- Anne baba olarak, çocuğunuz ders çalışırken onun çalışma isteğini artırmak ve onu çalışmaya teşvik etmek için kaygı yükseltici yaklaşım ve davranışlardan kaçının. “Bu kadar çalışmayla başaramazsın..”, “Bu kafayla gidersen senden hiçbir şey olmaz” gibi ifadeler kullanmakla çocuğunuzun kendine olan güvenini azaltırsınız.
- Çocuğunuzun evde ders çalışmasını kontrol ediniz. Ancak sürekli şekilde “ders çalış” ikazı olumsuz etki yapmaktadır.
- Çocuklarınızı başka çocuklarla ve kardeşleriyle kıyaslamayınız.
SON OLARAK
BİR EBEVEYN OLARAK NELERE DİKKAT EDELİM ?
Bir ebeveyn olarak aşağıda belirtilen maddeler üzerinden çocuğunuzu gözlemleyebilir ve bu maddeler üzerinden çocuğunuzun çalışma alışkanlığı kazanmasına destek olabilirsiniz.
Çocuğum;
- Günlük tekrar yapıyor mu ?
- Önceliklerini belirleyebiliyor mu ? (Tv, tablet, ödev, kitap.. için zamanı doğru kullanabilme)
- Çalışma ortamı(ısı-düzen-ışık-ses düzeyi ) uygun mu ?
- Çalışmak için zihinsel ve fiziksel olarak(yorgun-uykusuz-ağrılı-aç-tok vs.) uygun mu?
- Zorlandığı konularda yardım isteyebiliyor mu ?
- Uygun zamanlarda mola veriyor mu ?
- Ertesi gün için hazırlık yapabiliyor mu ?
- Konuları/ödevleri günlerce biriktirmeden bitirebiliyor mu ?
